Yeraltından Notlar

“Size yemin ederim ki her şeyi algılamak, çok ağır bir hastalıktır.” Edebiyat dünyasında ve felsefede varoluşçuluğun ilk tohumlarını eken bu eser, Camus ve Sartre'ı da etkileyen önemli bir başyapıttır. Sonraki yıllarda yazacağı romanlara rehberlik eden ve işlediği felsefi ve ahlâki sorunların temelini atan Yeraltından Notlar, Dostoyevski'nin Gogol etkisinden çıkışının da habercisidir. Dostoyevski, eserin kahramanı 'Yeraltındaki Adam'ı büyük bir cesaret ve haykırışla antikahramana dönüştürerek insan kişiliğinin derinliklerine acımasızca nüfuz eder. Özgür irade ve determinizm temalarını merkeze alan Dostoyevski'nin varoluşsal keşfi, giderek daha popüler hale gelen dönemin bireycilik akımına karşı âdeta bir meydan okumadır. “Bu notlarımın düzeltilmesi için uğraşmayacağım. Herhangi bir sistem ya da yöntem aramayacağım. Nasıl hatırlıyorsam öyle yazacağım.”